Fundargerð 52. fundar Loftslagsráðs

7. apríl 2022

Fulltrúar sem sátu fundinn: Halldór Þorgeirsson, Brynhildur Davíðsdóttir, Ragnhildur Freysteinsdóttir, Árni Finnsson, Hildur Hauksdóttir, Hrönn Hrafnsdóttir, Brynhildur Pétursdóttir, Guðfinna Th. Aðalgeirsdóttir, Valur Klemensson, Sigurður Thorlacius, Aðalheiður Snæbjarnardóttir og Steingrímur Jónsson. 

Gestir fundarins voru: Hrafnhildur Bragadóttir, lögfræðingur og Hafdís Hanna Ægisdóttir, forstöðumaður Stofnunar Sæmundar fróða. 

Fundurinn var haldinn á Skúlagötu 4 kl. 14-16.10. Guðný Káradóttir verkefnastjóri skráði fundargerð

Fundargerð síðasta fundar

Fundargerð 51. fundar var samþykkt. 

Meginskilaboð þriðja vinnuhóps IPCC 

Loftslagsráð hefur einsett sér að fylgjast á þessu starfsári vel með afgreiðslu IPCC á sjöttu matsskýrslu þessarar mikilvægu alþjóðlegu stofnunar sem Ísland er aðili að. Niðurstöður þriðju vinnunefndar IPCC (WGIII) sem fjallar um mótvægisaðgerðir (e. mitigation) voru kynntar 4. apríl sl. Brynhildur Davíðsdóttir prófessor og varaformaður Loftslagsráðs, var í sendinefnd Íslands sem tók þátt í þingfundi þegar skýrslan var samþykkt. Hún kynnti niðurstöður skýrslunnar fyrir fulltrúum í Loftslagsráði og sagði frá upplifun sinni. Fyrir fundinum lá minnisblað um helstu niðurstöður þriðja vinnuhóps IPCC.

Umræður voru í kjölfarið um hvort, og þá hvernig, Loftslagsráð muni bregðast við og tjá sig opinberlega nú þegar allar vinnunefndir IPCC hafa skilað af sér.

Tekið verður upp viðtal við Brynhildi um niðurstöður skýrslunnar líkt og gert var við útkomu skýrslur vinnuhópa 1 og 2, og miðlað á vef ráðsins og samfélagsmiðlum þess. Þá var ákveðið að  koma kynningarefni á framfæri við almenning, hagaðila og aðila innan stjórnsýslunnar með því m.a. að gefa út samantekt um helstu niðurstöður matsskýrslunnar og birta um leið og samtalið við Brynhildi. Mikill áhugi var á að halda opinn fund til að kynna niðurstöðurnar og mun verkefnastjóri kanna möguleika þess í samstarfi við formann og varaformann, auk þess sem kannaður verður möguleiki á frekari stafrænni miðlun með myndrænum hætti. Einnig var samþykkt að vinna úr umræðum og viðbrögðum fulltrúa á fundinum og leggja fram drög að ályktun til afgreiðslu á næsta fundi. Fulltrúar voru beðnir að senda inn áhersluatriði sem nýta mætti við undirbúning ályktunarinnar. Fundurinn var sammála um að tengja afrakstur þessa sex ára starfs IPCC við stefnumörkun Íslands og framkvæmd hér á landi. 

Þekking í þágu loftslagsmála

Á síðasta starfsári beindi Loftslagsráð sjónum að stöðu vísindaráðráðgjafar í loftslagsmálum og réðist í greiningu sem hafði að markmiði að gefa yfirsýn og leggja grunn að sókn í átt að þverfræðilegri og öflugri vísindaráðgjöf um loftslagsmál á Íslandi. Niðurstöðurnar voru gefnar út í samantektinni Þekking í þágu loftslagsmála sem lá fyrir fundinum. Umræður voru um hvernig Loftslagsráð getur beitt sér og haft jákvæð áhrif á stöðu mála á þessu sviði, m.a. í ljósi niðurstaðna úr nýjustu matsskýrslu IPCC.

Samþykkt var að stíga nú það skref sem vikið var að í undirkafla 4.7. í samantektinni og undirbúa tillögu til þeirra ráðherra sem sitja í ráðherranefnd um loftslagsmál og Vísinda- og tækniráði að þeir hlutist til um það að kallað verði eftir greiningu á fjármögnun til rannsókna og vöktunar í loftslagsmálum. Vísað verði til þess að yfirsýn skorti um hversu miklu fjármagni er veitt í loftslagstengd verkefni s.s. úr samkeppnissjóðum, annarri opinberri fjármögnun og fjármagni einkaaðila og hver þörfin sé í ljósi þeirra áskorana og tækifæra sem Ísland stendur nú frammi fyrir á þessu sviði. 

Formaður og varaformaður munu undirbúa drög að slíku erindi sem lagt verður fyrir til samþykktar á næsta fundi ráðsins.

Önnur mál

Engin önnur mál voru tekin fyrir á fundinum. 

Fréttir

Málþing um stjórnun loftslagsmála og hlutverk loftslagsráða

Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið og Loftslagsráð boða til málþings um stjórnun loftslagsmála og hlutverk loftslagsráða. Á málþinginu verður fjallað á fræðilegan hátt um stjórnun loftslagsmála (e. climate governance) og hlutverk...

Breytingar á Loftslagsráði í undirbúningi hjá umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu

Í minnisblaði sem Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra kynnti á dögunum fyrir ríkisstjórninni kemur fram að hann hyggst þróa og efla Loftslagsráð svo það geti sinnt lögbundnu...

Uppgjör Loftslagsráðs

Loftslagsráð lýkur senn fjögurra ára skipunartíma sínum. Af því tilefni lagði ráðið mat á þann árangur sem náðst hefur, eða ekki náðst, síðustu fjögur árin í viðureigninni við loftslagsvá hérlendis og gaf út í skjali er nefnist: Uppgjör...

Tölum skýrt og verum hreinskilin til að vita hvar við stöndum

Á Loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, COP28, í lok þessa árs verður í fyrsta skipti kynnt svokallað stöðumat heimsins, eða global stock take. Stöðumatinu er ætlað að gefa nákvæma mynd af því hvar þjóðir veraldar eru staddar þegar kemur að...

Bráðnun jökla að aukast

Samkvæmt niðurstöðum nýrrar alþjóðlegrar rannsóknar hafa jöklar á Suðurskautslandinu og á Grænlandi bráðnað mun hraðar á undanförnum áratugum en áður var talið. Árleg bráðnun jöklanna hefur sexfaldast frá 1992 og sjö verstu árin hvað varðar...

Hlýnun stefnir yfir 1,5 gráðu mörkin á næstu árum

Fjármálaáætlun fyrir árin 2024-2028 hefur nú verið kynnt. Hún hefur að geyma áætlun um þróun ríkisútgjalda og tekna, og þar eru lagðar á borðið þær áherslur sem einkenna skulu umsvif hin opinbera á komandi árum. Áætlunin er byggð á spálíkönum sem...

Áform um alþjóðlegt vöktunarnet á losun og bindingu GHL

Nýjasta talan yfir magn koltvísýrings í andrúmsloftinu, þegar þetta er skrifað, er 424,32 ppm. Sú tala þýðir að af hverjum milljónum einingum í andrúmsloftinu eru 424,32 koltvísýringur. Talan er fengin frá rannsóknarstöðinni í Mauna Loa í Hawaii,...

Góð dæmi um réttlát umskipti – Ný skýrsla

Með því að gera ráð fyrir þjálfun starfsfólks og að því sé gert kleift að beita nýrri tækni og höndla nýjar áskoranir er hægt að auka líkurnar á því að loftslagsaðgerðir skili árangri til langs tíma. Þessa ályktun má draga af nýrri skýrslu UN...

Binda einhver ríki meira kolefni en þau losa?

Alls hafa 93 lönd í heiminum, samkvæmt Climatewatch, lýst því yfir formlega að þau stefni að kolefnishlutleysi. Ísland er á meðal þeirra tuttugu landa sem hafa bundið slíkt markmið í lög, en Ísland skal verða orðið kolefnishlutlaust samkvæmt lögum...

Hitastig sjávar og loftslagsbreytingar

Meðalyfirborðshiti sjávar á jörðinni hefur aldrei mælst jafnhár og nú í apríl, eða 21,1 gráða. Þar með hefur metið verið slegið frá því í mars 2016, en þá mældist hitinn 21 gráða. Mælingar undanfarinna áratuga hafa leitt í ljós að hitastig sjávar...