Fundargerð 53. fundar Loftslagsráðs

5. maí 2022

Fulltrúar sem sátu fundinn: Halldór Þorgeirsson, Brynhildur Davíðsdóttir, Ragnhildur Freysteinsdóttir, Árni Finnsson, Hrönn Hrafnsdóttir, Brynhildur Pétursdóttir, Guðfinna Th. Aðalgeirsdóttir, Valur Klemensson, Auður Alfa Ólafsdóttir, Sigurður Thorlacius, Guðmundur Þorbjörnsson, Steingrímur Jónsson og varamennirnir Pétur Blöndal og Eygerður Margrétardóttir.

Gestir fundarins voru: undir lið 2 þær Ásta Karen Helgadóttir og Sigríður Rós Einarsdóttir sérfræðingar hjá Umhverfisstofnun og undir lið 3 þau Hrafnhildur Bragadóttir, lögfræðingur og Jónas Atli Gunnarsson hagfræðingur.

Fundurinn var haldinn í Háhyrnu, Skuggasundi 3 kl. 14-16. Guðný Káradóttir verkefnastjóri skráði fundargerð.

Fundargerð síðasta fundar

Fundargerð 52. fundar var samþykkt. Formaður tilkynnti að frestað verður leggja fram drög að ályktun sbr. lið 2 í fundargerð, fram á næsta fund og einnig að fjalla um drög að erindi til Vísinda- og tækniráðs sem boðað var undir lið 3.

Staða nettólosunar frá Íslandi 2020 og framtíðarhorfur

Fulltrúar Umhverfisstofnunar kynntu Landsskýrslu um losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi fyrir árið 2020 þar sem fjallað er um m.a. megin breytingar milli áranna 2019 og 2020 og framreikning um losun Íslands til ársins 2040. Helstu niðurstöður eru að nokkur samdráttur er merkjanlegur í losun vegna samdráttar í notkun jarðefnaeldsneytis í samgöngum. Fram kom í kynningunni að gera má ráð fyrir að sú breyting skýrist að töluverðu leyti af áhrifum heimsfaraldurs Covid-19. Framreikningar sýna að losun mun líklega halda áfram að dragast saman á næstu árum. Þá var vakin athygli á nýjum gagnabirti um losun gróðurhúsalofttegunda sem er aðgengilegur á vef Umhverfisstofnunar. 

Umræður að kynningu lokinni.

Gagnsæi í loftslagshagstjórn

Loftslagsráð hefur ákveðið að ráðast í greiningu sem hefur þann tilgang að stuðla að gagnsæi varðandi ráðstöfun opinberra fjármuna í þágu loftslagsmarkmiða til að bæta samstillingu stefnumörkunar í ríkisfjármálum við stefnumið þjóðarinnar í loftslagsmálum. Á fundinum kynnti varaformaður tilgang og markmið greiningarinnar sem miðar að því að kortleggja og ná yfirsýn yfir þá þætti ríkisfjármálanna sem hafa sérstaka þýðingu fyrir stjórnun loftslagsmála, s.s. tekjur af loftslagstengdri skattlagningu og sölu losunarheimilda, bein og óbein útgjöld til loftslagsmála og styrkveitingar.

Jónas Atli Gunnarsson hagfræðingur og Hrafnhildur Bragadóttir lögfræðingur kynntu upplýsingar sem aflað hefur verið um tekjur og útgjöld til loftslagsmála á Íslandi og alþjóðlega þróun varðandi samstillingu loftslagsstefnu og ríkisfjármála og hvar upplýsinga hefur verið aflað.

Umræður að kynningu lokinni. Málið verður aftur á dagskrá 19.maí nk.

Önnur mál

Brynhildur Pétursdóttir vakti athygli á grein í blaði Neytendasamtakanna um matvælakerfi og loftslagsmál og dreifði eintökum af blaðinu til fulltrúa.

Hrönn Hrafnsdóttir sagði frá því að Reykjavíkurborg hefur verið valin í hóp 100 kolefnishlutlausra snjallborga Evrópu árið 2030 sem er verkefni á vegum Evrópusambandsins. Frekari kynning í ráðinu er áætluð síðar.

Sagt var frá aðalfundi International Climate Councils Network (ICCN) sem haldinn var dagana 27. og 28. apríl, en Loftslagsráð er aðili að ICCN. Einnig var sagt frá málefnastarfi á komandi starfsári ICCN og að Loftslagsráð hefur tekið að sér að leiða undirbúning að umræðu um millilandasamgöngur á þeim vettvangi.

Tilkynnt var um breytingu á tímalengd næstu tveggja funda og að myndataka verði á fundinum 19. maí.

Tilkynnt var að matvælaráðherra verður gestur á fundi ráðsins 19. maí.

Tilkynnt var um starfslok verkefnastjóra 30. júní nk.  

Fréttir

Málþing um stjórnun loftslagsmála og hlutverk loftslagsráða

Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið og Loftslagsráð boða til málþings um stjórnun loftslagsmála og hlutverk loftslagsráða. Á málþinginu verður fjallað á fræðilegan hátt um stjórnun loftslagsmála (e. climate governance) og hlutverk...

Breytingar á Loftslagsráði í undirbúningi hjá umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu

Í minnisblaði sem Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra kynnti á dögunum fyrir ríkisstjórninni kemur fram að hann hyggst þróa og efla Loftslagsráð svo það geti sinnt lögbundnu...

Uppgjör Loftslagsráðs

Loftslagsráð lýkur senn fjögurra ára skipunartíma sínum. Af því tilefni lagði ráðið mat á þann árangur sem náðst hefur, eða ekki náðst, síðustu fjögur árin í viðureigninni við loftslagsvá hérlendis og gaf út í skjali er nefnist: Uppgjör...

Tölum skýrt og verum hreinskilin til að vita hvar við stöndum

Á Loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, COP28, í lok þessa árs verður í fyrsta skipti kynnt svokallað stöðumat heimsins, eða global stock take. Stöðumatinu er ætlað að gefa nákvæma mynd af því hvar þjóðir veraldar eru staddar þegar kemur að...

Bráðnun jökla að aukast

Samkvæmt niðurstöðum nýrrar alþjóðlegrar rannsóknar hafa jöklar á Suðurskautslandinu og á Grænlandi bráðnað mun hraðar á undanförnum áratugum en áður var talið. Árleg bráðnun jöklanna hefur sexfaldast frá 1992 og sjö verstu árin hvað varðar...

Hlýnun stefnir yfir 1,5 gráðu mörkin á næstu árum

Fjármálaáætlun fyrir árin 2024-2028 hefur nú verið kynnt. Hún hefur að geyma áætlun um þróun ríkisútgjalda og tekna, og þar eru lagðar á borðið þær áherslur sem einkenna skulu umsvif hin opinbera á komandi árum. Áætlunin er byggð á spálíkönum sem...

Áform um alþjóðlegt vöktunarnet á losun og bindingu GHL

Nýjasta talan yfir magn koltvísýrings í andrúmsloftinu, þegar þetta er skrifað, er 424,32 ppm. Sú tala þýðir að af hverjum milljónum einingum í andrúmsloftinu eru 424,32 koltvísýringur. Talan er fengin frá rannsóknarstöðinni í Mauna Loa í Hawaii,...

Góð dæmi um réttlát umskipti – Ný skýrsla

Með því að gera ráð fyrir þjálfun starfsfólks og að því sé gert kleift að beita nýrri tækni og höndla nýjar áskoranir er hægt að auka líkurnar á því að loftslagsaðgerðir skili árangri til langs tíma. Þessa ályktun má draga af nýrri skýrslu UN...

Binda einhver ríki meira kolefni en þau losa?

Alls hafa 93 lönd í heiminum, samkvæmt Climatewatch, lýst því yfir formlega að þau stefni að kolefnishlutleysi. Ísland er á meðal þeirra tuttugu landa sem hafa bundið slíkt markmið í lög, en Ísland skal verða orðið kolefnishlutlaust samkvæmt lögum...

Hitastig sjávar og loftslagsbreytingar

Meðalyfirborðshiti sjávar á jörðinni hefur aldrei mælst jafnhár og nú í apríl, eða 21,1 gráða. Þar með hefur metið verið slegið frá því í mars 2016, en þá mældist hitinn 21 gráða. Mælingar undanfarinna áratuga hafa leitt í ljós að hitastig sjávar...